Celiakia, uczulenie na gluten i nietolerancja glutenu – wszystkie te określenia używane są w stosunku do dolegliwości wywoływanych przez gluten, czyli białko występujące w niektórych zbożach, głównie pszenicy, życie i jęczmieniu. A jednak między celiakią, uczuleniem na gluten i nietolerancją glutenu występują znaczące różnice – schorzenia te dają inne objawy, wymagają innej diagnostyki i sposobu leczenia. Dowiedz się więcej!
Celiakia vs. uczulenie na gluten vs. nietolerancja glutenu
Chociaż często używane zamiennie (błędnie!), celiakia, nietolerancja glutenu i uczulenie na gluten nie są tym samym. Oto, co je różni:
- nietolerancja glutenu – ogólna nazwa schorzeń związanych z niemożnością lub trudnościami w przyswajaniu glutenu. Do kategorii nietolerancji glutenu należą zarówno celiakia, jak i alergia na gluten. Wyróżnia się także nieceliakalną nietolerancję glutenu (nieceliakalną nadwrażliwość na gluten),
- celiakia – jedna z najpopularniejszych form nietolerancji glutenu, a także najpoważniejsza, ponieważ spożycie glutenu przez osoby z celiakią prowadzi do zaniku kosmków jelita cienkiego i wypustek błony śluzowej w wyniku stanu zapalnego. Celiakia nie jest alergią na gluten, to choroba genetyczna, z której się nie wyrasta. Stanowi całkowitą nietolerancję glutenu – chorzy muszą odstawić gluten w pełni i na całe życie,
- uczulenie na gluten (alergia na gluten) – lżejsza forma nietolerancji glutenu względem celiakii, występująca częściej. Wynika z nieprawidłowej odpowiedzi układu immunologicznego na gluten. W wyniku uczulenia na gluten nie dochodzi do uszkodzenia kosmków jelita cienkiego. Uczulenie na gluten może ustąpić całkowicie.
Celiakia – objawy
Celiakia może być trudna do wykrycia przez osobę chorującą, ponieważ występuje zarówno w wariancie pełnoobjawowym, jak i skąpoobjawowym (nietypowym), a nawet bezobjawowym. Celiakia pełnoobjawowa przejawia się m.in. biegunkami tłuszczowymi lub wodnistymi, bólami brzucha, wzdęciami, utratą masy ciała, anemią, niedożywieniem. Z kolei w celiakii nietypowej objawami są m.in. zmiany skórne, bóle kostno-stawowe, bóle głowy, przewlekłe zmęczenie, zaburzenia neurologiczne, wczesna osteoporoza, obniżone libido, problemy z potencją, a także płodnością.
Uczulenie na gluten – objawy
W przypadku uczulenia na gluten objawy mogą wystąpić ze strony układów pokarmowego lub oddechowego, a także mogą to być objawy skórne. Należą do nich m.in. wysypka i zaczerwienienie, obrzęki, nieżyt nosa, biegunka i wymioty, trudności z oddychaniem, a nawet wstrząs anafilaktyczny. Symptomy uczulenia na gluten mogą występować osobno lub razem. Ponadto objawy mogą się pojawić od razu po spożyciu glutenu (natychmiastowa reakcja na uczulenie na gluten IgE-zależna) lub z opóźnieniem kilku godzin bądź nawet dni (późna reakcja na uczulenie na gluten IgE-niezależna).
Nietolerancja glutenu – leczenie
Podobnie do objawów i przyczyn testy na celiakię i badanie na uczulenie na gluten nie są tożsame. Celiakii nie da się wykryć na podstawie badań na uczulenie na gluten i na odwrót. Natomiast bardzo ważne jest, by testy na celiakię wykonać najpierw, ponieważ celiakia jest najgroźniejszą z nietolerancji glutenu. Ponadto często wykonuje się komplet badań, by wykluczyć pozostałe nietolerancje glutenu.
Jeżeli uważasz, że Ty lub Twoje dziecko cierpicie na nietolerancję glutenu – np. celiakię, uczulenie na gluten – bezzwłocznie skontaktuj się z nami. Zapisz się do alergologa dla dorosłych bądź umów pociechę do alergologa dziecięcego.